Ngày 31/7/2024, Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) đã tổ chức họp sơ kết 6 tháng đầu năm 2024 và triển khai kế hoạch công tác các tháng cuối năm 2024. Tham dự cuộc họp có Ông Nguyễn Như Tiệp – Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường – Bộ Nông nghiệp và PTNT cùng hơn 70 đại biểu là đại diện các doanh nghiệp thành viên Hiệp hội, các tổ chức quốc tế, đại diện đơn vị báo chí và cơ quan nhà nước tham dự.
Theo nhận định của VPSA, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các cây trồng khác như sầu riêng và cà phê, cùng với những ảnh hưởng tiêu cực từ biến đổi khí hậu, đang là những nguyên nhân chính khiến giá hồ tiêu trở nên bất ổn. Đơn cử như giá hồ tiêu có thể tăng giảm đột ngột chỉ trong vòng một ngày, như trường hợp ngày 11/6 vừa qua, khi giá tăng mạnh 20.000 đồng/kg vào buổi sáng nhưng lại giảm mạnh vào buổi chiều. VPSA cho biết Hồ tiêu ngày càng bị cạnh tranh bởi cây trồng khác. Diện tích trồng mới có nhưng không nhiều, chủ yếu trồng xen hồ tiêu với cà phê với tỷ lệ 6-2. Sản lượng vụ tới có thể tương đương hoặc tăng nhẹ so với năm 2024. Lượng hàng tồn trong dân không còn nhiều, tình trạng sâu bệnh hại vẫn còn nhưng không đáng kể.
Xuất khẩu hồ tiêu trong 6 tháng đầu năm 2024 của Việt Nam đạt 142.500 tấn so với sản lượng thu hoạch năm 2024 đạt khoảng 170.000 tấn thì sản lượng còn lại ước đạt khoảng 28.000 tấn. Tồn kho vụ 2023 chuyển sang cộng với lượng nhập khẩunăm 2024 khoảng 40.000-45.000 tấn cho thấy nguồn hàng xuất khẩu từ tháng 8 cho tới cuối năm sẽ thấp hơn mọi năm. Ngoài ra, biến đổi khí hậu, đặc biệt là hiện tượng El Nino và La Nina, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cây hồ tiêu như ngập úng, sâu bệnh, giảm năng suất. Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu El Nino vào đầu năm đã tục tác động đến việc canh tác sản xuất và duy trì vườn tiêu của người nông dân. Tuy nhiên, giá cây giống hồ tiêu tại một số tỉnh cũng tăng mạnh trung bình ở mức 20.000-25.000 đồng/cây do nguồn cung cấp giống cũng hạn chế.
Ngoài ra, chi phí vận chuyển hàng hóa tăng nhanh và tắc nghẽn cảng ở châu Á như ở Singapore và Malaysia ảnh hưởng đến giá cả tại các điểm đến và có thể gây ra sự chậm trễ trong vận chuyển. Các nhà phân tích dự kiến, tình trạng tắc nghẽn tại các cảng biển có thể kéo dài đến tháng 8 năm nay. Từ đầu năm đến nay, giá cước đã tăng gấp 5 lần. Nhiều doanh nghiệp cảng dự báo thời gian tới, cùng với nguy cơ thiếu container rỗng, giá cước vận tải biển có thể tăng chạm ngưỡng thời điểm dịch Covid-19.
Bên cạnh đó, sản lượng hồ tiêu sản xuất ở các quốc gia khác gồm Brazil, Indonesia dự báo giảm trong năm cũng sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung cho các tháng cuối năm 2024. Về phía thị trường Trung Quốc, năm 2024 nền kinh tế tăng trưởng thấp hơn dự báo, nhu cầu chi tiêu của người dân thắt chặt hoặc lượng hàng tồn vẫn còn đủ dùng là một trong các nguyên nhân khiến Trung Quốc tiếp tục hạn chế thu mua từ Việt Nam.
Trong tháng 7, giá tiêu nội địa đạt 150.000 đồng/kg, tăng 82,9% so với thời điểm tháng 1 và tăng 120,6% so với cùng kỳ năm 2023. Tính trung bình giá tiêu đen 7 tháng tăng 66,5% so với năm 2023. Trong khi đó, giá xuất khẩu giá xuất khẩu tiêu đen tháng 6 đạt 5.000 USD/tấn, tăng tới 31,6% so với tháng 1 đạt 3.900 USD/tấn. Trung bình 6 tháng giá xuất khẩu tiêu đen tăng 17,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá tiêu tăng trong 3 tháng vừa qua bởi sản lượng thu hoạch giảm ở Việt Nam và Brazil khiến nguồn cung bị thiếu hụt. Thị trường hồ tiêu đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Giá cả sẽ tiếp tục biến động trong thời gian tới. Các doanh nghiệp và người nông dân cần có những chuẩn bị kỹ lưỡng để thích ứng với tình hình mới.
Cuộc họp còn có sự chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh bền vững ngành Hồ tiêu và cây gia vị tại Việt Nam do ông Ông Bùi Khánh Tùng – Cán bộ chuỗi giá trị – Dự án BioTrade – CRED. Quy định chứng nhận hữu cơ vào thị trường EU do Ông Lê Quí Hòa Bình – Trưởng phòng – Chứng nhận Control Union và đánh giá chất lượng kiểm định Hồ tiêu và Quế xuất khẩu năm 2023 và 6 tháng 2024 do ông Ông Lâm Văn Xự – Giám đốc ngành Sức Khỏe và Dinh Dưỡng – SGS Việt Nam.
Các vấn đề thảo luận tại cuộc họp cũng được các đại biểu chia sẻ về tình hình nguồn cung, về vấn đề sự cần thiết của việc thành lập sàn giao dịch hàng hóa, các chính sách quy định nhà nước: như thực hiện nghị định SPS, vấn đề kiểm soát Kim loại nặng trong Quế, vấn đề quy định, kiểm soát chất lượng tại thị trường nhập khẩu Châu Âu, Hoa Kỳ, nhóm hợp tác SGS-VPSA-SSI, VPSA – UNCTAD.
VPSA